From o- +‎ powiedzieć. First attested in 1394.

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /ɔpɔvjɛd͡ʑɛt͡ɕ/
• IPA^(key): (15^th CE) /ɔpɔvjɛd͡ʑɛt͡ɕ/

opowiedzieć pf (imperfective opowiadać)

1. (attested in Greater Poland) to inform, to let know; to tell about
   • 1959 [1394], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 307, Poznań:

     Kedym Broniszeui pobral dobitek, tedym opouedzal starsemu

     [Kiedym Broniszewi pobral dobytek, tedym opowiedział starszemu]

2. (attested in Greater Poland) to announce, to proclaim, to make known
   • 1858 [c. 1408], Wojciech Szurkowski z Ponieca, “Wyroki sądów miejskich czyli ortyle”, in Wacław Aleksander Maciejowski, editor, Historia prawodawstw słowiańskich, volume 6, Poniec, page 117:

     Thedy woythow poszel ma ludzyom opowyedzyecz, ysz maya gayny sząd

     [Tedy wojtow poseł ma ludziom opowiedzieć, iż mają gajny sąd]

3. (law, attested in Masovia) to report in court; to make a statement
   • 1950 [1482], Władysław Kuraszkiewicz, Adam Wolff, editors, Zapiski i roty polskie XV-XVI wieku z ksiąg sądowych ziemi warszawskiej, number 1597, Warsaw:

     Jako my then lysth szgorzal, kthorym myal na tho szyedlyszko oth xyandza Janusza, y wczasz opowyedzal, ysz szgorzal

     [Jako mi ten list zgorzał, ktorym miał na to siedlisko ot księdza Janusza, i w czas opowiedział, iż zgorzał]

4. to announce someone's arrival
   • 1930 [c. 1455], “Judith”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[1], 16, 10:

     Y wyedly iø (sc. Judyt) ku stanu Olofernowu y opowyedzely iø (annuntiantes eam)

     [I wiedli ją (sc. Judyt) ku stanu Olofernowu, i opowiedzieli ją (annuntiantes eam)]

5. to answer; to reply; to respond

   Synonym: odpowiedzieć

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[2], page 391:

     Tedy opovyedzyal (respondens Mat 19, 27) svyathy Pyotr y rzekl

     [Tedy opowiedział (respondens Mat 19, 27) Święty Piotr i rzekł]

• Polish: opowiedzieć

• Bańkowski, Andrzej (2000) “opowiedzieć”, in Etymologiczny słownik języka polskiego (in Polish)
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “opowiedzieć”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Inherited from Old Polish opowiedzieć. By surface analysis, o- +‎ powiedzieć.

• Audio 1; “opowiedzieć”:

  (file)

• Audio 2; “opowiedzieć się”:

  (file)

• Rhymes: -ɛd͡ʑɛt͡ɕ
• Syllabification: o‧po‧wie‧dzieć

opowiedzieć pf (imperfective opowiadać)

1. (transitive) to tell, to narrate (to present a series of events using words) [with dative ‘to whom’] [with o (+ locative) ‘about whom/what’]
2. (reflexive with się) to back, to side with [with za (+ instrumental) ‘someone/something’], [with przeciwko (+ dative) ‘against someone/something’]
3. (transitive, obsolete) to inform, to tell, to announce
4. (transitive, obsolete, hunting, of a dog) to announce an animal's location by barking
5. (transitive, Middle Polish) to bode

   Synonym: zapowiedzieć

6. (transitive, Middle Polish, law) to warn the interested party verbally of a request or proceeding taking place within a specified period
7. (transitive, Middle Polish) to reply

   Synonym: odpowiedzieć

8. (reflexive with się, literary) to justify (to explain actions or intentions so as to gain the approval of someone) [with dative ‘to whom’] [with z (+ genitive) ‘what’]
9. (reflexive with się) to announce one's arrival or departure
10. (reflexive with się, Middle Polish) to tell about oneself
11. (reflexive with się, Middle Polish) to speak one's mind, to express one's opinion
12. (reflexive with się, Middle Polish) to institute

    Synonym: powołać się

• opowiedzieć in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• opowiedzieć in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “opowiedzieć”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “opowiedzieć się”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku
• “OPOWIEDZIEĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku, 24.03.2016
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “opowiedzieć”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “opowiedzieć”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1904), “opowiedzieć”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 3, Warsaw, page 810
• opowiedzieć in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego