grać

Clipping of igrać. First attested in the 15th century.

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /ɡrat͡ɕ/
• IPA^(key): (15^th CE) /ɡrat͡ɕ/

grać impf

1. to play (to participate in a game)
   • 1874-1891 [Middle of the 15th century], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[1], [2], [3]}, volume XXII, page 320:

     *Syą dzyeczy czysthe, male, malem sythe, graya, zgodni szą, richlo daya, czyrzpya

     [Są dzieci czyste, małe, małem syte, grają, zgodny są, rychło dają, cirzpią]

2. to gamble
   • 1853 [End of the 15th century], Wacław Aleksander Maciejowski, editor, Piśmiennictwo polskie od czasów najdawniejszych aż do roku 1830, volume 4, page 137:

     Dwą kostarze... szobą (leg. z sobą) gygraly, w boze gymyą yeden gygral..., drugy w gymyą dyablą yesth gral

     [Dwa kostarze... z sobą jigrali, w boże jimię jeden jigrał..., drugi w jimię diabła jest grał]

• Polish: grać
• Silesian: grać

• Boryś, Wiesław (2005) “grać I”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Sławski, Franciszek (1958-1965) “grać”, in Jan Safarewicz, Andrzej Siudut, editors, Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological dictionary of the Polish language] (in Polish), Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
• Mańczak, Witold (2017) “grać”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• Bańkowski, Andrzej (2000) “grać”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “grać”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -at͡ɕ
• Syllabification: grać

Inherited from Old Polish grać. By surface analysis, clipping of igrać. Compare Kashubian grac.

grać impf (perfective zagrać)

1. (transitive, intransitive) to play (to participate in a game) [with w (+ accusative) ‘what game’, along with z (+ instrumental) or przeciw (+ dative) ‘with/against whom’, along with o (+ accusative) ‘for what’]

   grać w piłkę nożną ― to play football

   1. (transitive, intransitive) to play (to gamble)
2. (transitive) to play, to act (to perform a role in a play, movie, etc.)

   Synonyms: kreować, odgrywać, wcielać się

3. (transitive) to play (to perform or show a play or movie somewhere)

   Synonym: odgrywać

4. (transitive, intransitive) to play (to produce music using a musical instrument) [with na (+ locative) ‘(on) what instrument’]

   Synonym: odgrywać

   grać na gitarze ― to play guitar

5. (transitive) to play (to produce music from a device) [with z (+ genitive) ‘from what device’]

   Synonym: odgrywać

6. (transitive, intransitive) to play (to give off sound)

   Synonym: wygrywać

7. (intransitive) to play (to attempt to achieve or gain) [with o (+ accusative) ‘for what’; or with na (+ locative) ‘(on) what’]

   grać na emocjach ― to play someone's emotions

   grać o wszystko ― to play for everything

8. (transitive) to play, to pretend to be, to act (to act unnaturally or falsely)

   grać głupiego ― to play stupid

   Synonyms: odgrywać, udawać

9. (intransitive) to show (of emotions, to externalize or be seen) [with w (+ locative) ‘in whom’]
10. (intransitive, literary) to shift; to shimmer (to change colors) [with instrumental]

    Synonym: mienić się

11. (intransitive, colloquial) to play well with (to suit or match something) [with z (+ instrumental) ‘with what’]

    Synonyms: harmonizować, pasować, współgrać

12. (transitive, intransitive, card games) to play (to lay out a card on the table) [with accusative or w (+ locative) ‘what’]

    Synonyms: odgrywać, wychodzić, zagrywać

13. (transitive, intransitive, card games) to play (to accept a particular suit as the winning suit) [with accusative or w (+ locative) ‘what suit’]
14. (transitive, colloquial) to be on (to be in order; to function properly)

    Synonym: klapować

15. (transitive, obsolete) to play with (to risk) [with instrumental ‘with what’]

    Synonym: bawić się

16. (intransitive, obsolete) to play, to have fun (to spend time in a fun way)

    Synonym: bawić się

17. (transitive, obsolete, law) to sue, to litigate

    Synonyms: procesować się, prawować się

18. (intransitive, obsolete, of alcoholic beverages) to bubble; to ferment
19. (transitive, obsolete, hunting) to sic (to send an animal after one's hunted animal) [with na (+ accusative) ‘after what game’]

    Synonym: szczuć

20. (transitive, Middle Polish) to court (to attempt to attract)

    Synonym: zalecać się

21. (transitive, Middle Polish) to make fun of, to mock

    Synonym: kpić

22. (transitive, Middle Polish) to move something quickly
23. (transitive, Middle Polish) to undulate, to wave (to cause to resemble a wave)

    Synonyms: falować, fałdować

24. (Middle Polish) The meaning of this term is uncertain. Possibilities include:
    1. (transitive) to fight, to battle, to combat

       Synonym: walczyć

       • 1569, M. Bielski, Sprawa rycerska‎^[4], page c:

         bo ći Bráćiſzkowie niepobożnie żyiąc w prożnowániu nikcżemnieią/ máiąc ná to dwoie Compatibilia/ Nábożeńſtwo w ſercu a Miecże w ręku/ to ieſt/ áby y śpiewał y nieprzyiaćiele bił Kośćiołá świętego/ pobożnieyſze by tho były Preces/ niżli nálewáć feces/ widząc náſzę Polſkę cżęſtho złęgo Sąſiádá gráć

         [bo ci Braciszkowie niepobożnie żyjąc w prożnowániu nikczemnieją/ mając na to dwoje Compatibilia/ Nabożeństwo w sercu a Miecze w ręku/ to jest/ aby i śpiewał i nieprzyiaciele bił Kościołá świętego/ pobożniejsze by tho były Preces/ niżli nalewać feces/ widząc naszę Polskę często złego Sąsiada gráć]

25. (transitive, Middle Polish, euphemistic) to have sex (to have sexual relations with)

    Synonyms: see Thesaurus:uprawiać seks

Contemporary:

Obsolete:

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), grać is one of the most used words in Polish, appearing 8 times in scientific texts, 11 times in news, 3 times in essays, 17 times in fiction, and 33 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 72 times, making it the 895th most common word in a corpus of 500,000 words.^[1]

Inherited from Proto-Slavic *grajati. First attested in the 18th century.^[2]

grać impf

1. (intransitive, hunting, of capercaillies and black grouse) to make a characteristic call during courtship display
2. (intransitive, hunting, of hounds) to bark loudly and fiercely while chasing game

   Hypernym: szczekać

• grać in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• grać in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “grać”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “GRAĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 03.03.2016
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “grać”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “grać”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1900), “grać”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 1, Warsaw, page 895
• grać in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego

Inherited from Old Polish grać.

• IPA^(key): /ˈɡrat͡ɕ/
• Rhymes: -at͡ɕ
• Syllabification: grać

grać impf

1. (transitive, intransitive) to play; to gamble (to participate in a certain game, e.g. football or poker) [with accusative or na (+ accusative) or w (+ accusative) ‘what’]
2. (transitive, intransitive) to play (to produce music using a musical instrument) [with accusative ‘what’ and na (+ locative) ‘(on) what instrument’]
3. (reflexive with sie) to play (to pretend to be; to take on an imagined role) [with za (+ accusative) ‘whom/what role’]

• grac in dykcjonorz.eu
• grać in silling.org
• Henryk Jaroszewicz (2022) “grać”, in Zasady pisowni języka śląskiego (in Polish), Siedlce: Wydawnictwo Naukowe IKR[i]BL, page 81
• Aleksandra Wencel (2023) “grać, grać śe”, in Dykcjůnôrz ślų̊sko-polski, pages 248-249