dyjabeł

• diabeł, dyjaboł

Borrowed from Old Czech diábel. First attested in the 14th century.

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /dɨjaːbɛɫ/
• IPA^(key): (15^th CE) /dɨjɒbɛɫ/

dyjabeł m animacy unattested (related adjective dyjabelski or dyjabli or diabłów)

1. (folklore, religion, theology, attested in Lesser Poland, Greater Poland) devil (evil creature, the objectification of a hostile and destructive force)

   Synonyms: bies, czart, dunder, dyjas, latalec

   • c. 1301-1350, Kazania świętokrzyskie‎^[1], Miechów, page cr 8:

     Nepriiacele, to sø dyably, urocy cloueca gresnego, gloz sø... scrvsena vslisely

     [Nieprzyjaciele, to są dyjabli, wrodzy człowieka grzesznego, głos są... skruszenia usłyszeli]

   • 1874-1891 [1449], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[2], [3], [4]}, volume XXV, page 166:

     Pogany, ize ge, gdze chcze, dyabol poganyą

     [Pogani, iże je, gdzie chce, dyjaboł pogania]

   • 1853 [XV p. post.], Wacław Aleksander Maciejowski, editor, Piśmiennictwo polskie od czasów najdawniejszych aż do roku 1830, volume 4, Rogoźno, page 44:

     Ktho tho wsdruschy, dyabel bandzye pan gego duschi

     [Kto to wzdruszy, diabeł będzie pan jego duszy]

• Polish: diabeł, dyjabeł, dejabeł, dyjaboł, diacheł (Middle Polish), dyabeł (pre-reform orthography (1816)), djabeł (pre-reform orthography (1936))
  • → Kashubian: diôbéł, diabéł, diobéł
  • → Slovincian: djôùbel
• Silesian: diŏboł, djoboł (Steuers Silesian alphabet), dioboł (simplified), dzioboł, deboł

• Boryś, Wiesław (2005) “dyjabeł”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Mańczak, Witold (2017) “dyjabeł”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• Bańkowski, Andrzej (2000) “dyjabeł”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• Sławski, Franciszek (1958-1965) “dyjabeł”, in Jan Safarewicz, Andrzej Siudut, editors, Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological dictionary of the Polish language] (in Polish), Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “diabeł, dyjabeł, dyjaboł”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN